400 jaar Mayflower – In 2020 is het 400 jaar geleden dat het schip de Mayflower vanuit Leiden, via Engeland naar Amerika voer. Eén van de Pilgrims, William Brewster, heeft op zijn overtocht met de Mayflower een uitgebreid naslagwerk over vooral medicinale maar ook voedselplanten meegenomen: Het Cruijdeboeck (1554) van Rembert Dodoens.
Leden van de Vereniging Botanische Kunstenaars Nederland hebben hier met een aantal Amerikaanse collega’s een prachtige tentoonstelling over gemaakt. Hun botanische tekeningen zijn van 21 maart t/m 21 juni 20202 te zien in het Museum de Zwarte Tulp in Lisse.
400 jaar Mayflower
Voedselplanten
Van de meer dan 1000 planten die in het Het Cruijdeboeck staan, is er een selectie gemaakt van planten die in die tijd of als medicinale of voedselplanten gebruikt werden. In de selectie komen ook planten voor die de Indianen aan de Pilgrims lieten zien, zoals bijvoorbeeld mais, pompoen of bepaalde bonensoorten. Bovendien bevat de plantenlijst verschillende kruiden en wortels die de Indianen als geneesmiddel gebruikten.
De tentoonstelling vindt plaats in het kader van het evenement ‘Mayflower 400 Leiden’. Bij de tentoonstelling vinden tal van activiteiten plaats, zoals cursussen botanisch tekenen en lezingen.
LEESTIP: Lees ook dit artikel op GroenVandaag: Nationale Tuinweek 2017, leef je uit met kruiden
Kruidenboek
Naast de tentoonstelling ‘Planten van de Pilgrims’ is er ook een presentatie van kruidenboeken uit de tijd van de Pilgrims, waaronder het boek van Dodoens, en een speciale tentoonstelling van de Amerikaanse kunstenaar Stephanie Syjuco (1974).
Geneeskracht
Kennis van de geneeskracht van planten en kruiden was in de tijd van de Pilgrims erg belangrijk. In Engeland was hét boek The Herbal van John Gerard (1597) met duizenden afbeeldingen en besprekingen van planten. De houtblokken voor de afbeeldingen leende Gerard onder andere van de beroemde drukkerij Plantijn in Antwerpen. De botanische wetenschap was een wereld met heel veel internationale verbanden.
The Herbal was grotendeels een vertaling van het Cruydeboeck (1554) van Rembert Dodoens dat vaak vertaald en herdrukt is. Van 1582 tot 1585 was Dodoens hoogleraar in Leiden. Een exemplaar van het Cruydeboeck ging mee op de Mayflower naar Amerika.
In The Herbal en het Cruydeboeck staan ook planten uit de ‘Nieuwe Wereld’ beschreven: zonnebloem, tabak, pompoen, maïs, tomaat en aardappel. Zonnebloempitten bevatten veel vitaminen en een aardappel in de zak van je jas helpt tegen reumatiek.
Grachtweg 2a
2161 HN Lisse
LEESTIP: Lees ook dit artikel op GroenVandaag: De Zwarte Tulp, het verhaal van een mythe
Foto-credits:
– Cruijdeboeck, De Zwarte Tulp
– Botanische tekening Artisjok, Margriet Honingh
Meer over Botanisch tekenen
Lees ook dit artikel op GroenVandaag:
Tentoonstelling: bolbloemen onder de loep
Voor andere groene uitjes zie GroenVandaag Uitjes.
