Tulp – Ah, de tulp! Hollandser kan het haast niet, zou je denken, maar de tulipa is eigenlijk oer-Iranees, oer-Afghaans en oer-Kazachstaans. Nomaden namen de kleurrijke bloemen mee naar Turkije, waar stoere sultans een tulpenbloem op hun tulband gingen dragen. De bloem kreeg zo zijn naam: ‘tulipan’ betekent namelijk tulband.
Tulp
Tulband
Franje en parkiet
Het Hollandse icoon is er in het wit, rood, geel, roze, paars, oranje, groen of met meerkleurige bloemblaadjes. Ook de vormen zijn een feestje voor het oog. Zo kom je ze tegen met een enkele of een dubbele rij bloemblaadjes, zijn er ook opvallende franje- en parkiettulpen met gekartelde bloemblaadjes en is er de speelse lelietulp. Pioentulpen lijken de zusjes van pioenen en Franse tulpen zijn, in tegenstelling tot de meeste Françaises, bijzonder lang en hebben zeer grote bloemen.
Rijkdom
Gaf je in de zestiende eeuw een tulp, dan gaf je rijkdom. In die tijd was de bloem namelijk mateloos populair en ontstond er een speculatieve handel in tulpenbollen. Voor de prijs van één tulpenbol schafte je toen een heel grachtenpand aan in Amsterdam. Inmiddels kost een leuke bos nog maar een paar euro, maar de symboliek is wel in waarde gestegen. Geef je tulpen, dan geef je ook een boodschap. Zo betekenen rode onstuimige liefde en met zwarte zeg je: ‘Ik hou zoveel van je dat ik alles wil opofferen.’ Die geef je dus niet zomaar weg.
Centraal-Azië
Tulpen vind je in het wild in Noord-Afrika en Zuid-Europa tot aan het noordwesten van China. Met de grootste diversiteit in drie verschillende bergketens in Centraal-Azië: de Pamir, de Tiensjan en Hindoekoesj. Het klimaat is hier met koude winters, lange lentes met koude nachten en een droge zomer ideaal voor de bolbloem. Tulpenbollen hebben namelijk een koude nacht en een koude winter nodig om te kunnen groeien, waardoor ze niet in een warm klimaat gekweekt kunnen worden.
Tulpenboeken
Over de tulp is veel geschreven. Mooie romans van bijvoorbeeld Alexander Dumas, De zwarte tulp, en Deborah Moggach, Tulpenkoorts.
De zwarte tulp
De roman speelt zich af in de anderhalf jaar na de moord op de gebroeders De Witt. In Haarlem kan een groot geldbedrag worden gewonnen door degene die iets heel zeldzaams weet te kweken: een zwarte tulp. De roman volgt de jonge Cornelius van Baerle, die er bijna in geslaagd is een zwarte tulpenbloem te cultiveren als hij in de gevangenis van Loevestein wordt gegooid. Cornelius ontmoet de dochter van de cipier, Rosa, en een romance is begonnen.
Tulpenkoorts
Decor is het rijke Amsterdam in de jaren dertig van de zeventiende eeuw. Een kunstschilder krijgt de opdracht een portret te maken van een vrouw en hij raakt in de ban van haar schoonheid. De aantrekkingskracht blijkt wederzijds en er ontstaat een gepassioneerde, geheime affaire. De twee willen samen vluchten met het geld dat ze verdienen aan de handel op de tulpenbollenmarkt.
Nog meer over Tulpen
Lees ook deze artikelen op GroenVandaag:
