Appeltern – 21 juni begint de zomer. Maar door alle wisselingen in weertypen is er eigenlijk geen sprake meer van duidelijke overgangen. In deze lente leek het vaak al zomer en de zomer zou zo af en toe best al herfst kunnen zijn. De Inspiratietuinen van Appeltern leert er mee omgaan. De groei was explosief de afgelopen weken en de zon stimuleerde de bloei over alle linies. Het is dus nu al mooi, het voelt heel weldadig en dan is de zomer nog niet eens begonnen.
Weldadig Appeltern
Continu aanplanten
De tuindienst van Appeltern weet niet exact om hoeveel vierkante meters het gaat, maar gevoelsmatig heeft ze dit jaar meer aangeplant dan ooit. Het planten is een continu verhaal geworden. Het gaat om compleet nieuwe borders, bijvoorbeeld met hortensia’s, maar ook bestaande borders in tuinen zijn verrijkt met nieuwe soorten en combinaties van vaste planten. En dan zijn er natuurlijk nog de compleet nieuw aangelegde tuinen.
Earth Overshoot Day
De Tuinen worden steeds vaker uitgenodigd om mee te denken over de toekomst van de woningbouw, tuinaanleg en landschapsinrichting. En dat is hard nodig, als je beseft hoe we omgaan met onze aarde. Om dat besef te laten groeien, is er een speciale dag in het leven geroepen: Earth Overshoot Day. De dag in het jaar dat we met elkaar evenveel grondstoffen hebben verbruikt als de aarde ons in een heel jaar kan teruggeven. Wereldwijd ligt die datum op 1 augustus, voor Nederland is dat al half april. Bewust vergroenen en duurzaam keuzes maken, moeten ons gaan helpen om weer onze balans te vinden
Gezonde bodem
Een van de eerste zorgen die wij mensen hebben als het gaat om een gezonde planeet, is een gezonde bodem. Hoewel de bodem het belangrijkste onderdeel van de tuin is, krijgt die de minste aandacht. Onverstandig, want zonder een gezonde bodem is er geen opbrengst aan groenten, kruiden en kleurrijke en geurende sierplanten.
Maar wat is een gezonde bodem?
Appeltern heeft een 6 punten plan:
- 1- Een ideale uitgangspositie
- 2- Een ondergrondse kringloop
- 3- Laat de tuinbodem met rust
- 4- Bescherm de bodem
- 5- Bemest met beleid
- 6- Doorbreek storende lagen
1- Een ideale uitgangspositie
Wat is de status van je grond en wat kan er beter. Die vragen leggen de basis voor toekomstig tuingeluk. Kijk eerst goed naar de waterdoorlaatbaarheid, daar kun je in een later stadium niets meer aan doen. Het is niet nodig om je grondsoort te verwijderen, je kunt de bewerkelijkheid bevorderen. Bij klei kun je scherp zand, basaltmeel en lavakorrels door de oude structuur mengen. Zandgrond is beter te bewerken, maar heeft ook het nadeel dat het sneller opwarmt en uitdroogt. Verhoog het humusgehalte, zaai een groenbemester, (phacelia), en zorg voor een dik pak bladeren in het voorjaar en kleimineralen
2- Een ondergrondse kringloop
Onder elk tuinoppervlak is er sprake van een giga netwerk aan schimmels, bacteriën, microben en allerlei wormpjes, die zorgen voor het omzetten van organisch (plantaardig) materiaal naar voor planten opneembaar voedsel. De regenworm bijvoorbeeld haalt mineralen uit de grond naar boven en trekt organisch materiaal zoals dood blad en grasresten naar beneden. Op een gemiddelde humusrijke vierkante meter leven met gemak 50 tot 100 regenwormen, 50 slakken, tientallen pissebedden, een paar honderd duizend- en miljoenpoten en kevers. Samen met de onzichtbare schimmels, bacteriën en microben maken zij als een soort van mega grote fabriek, een welvarend ondergronds ecosysteem.
3- Laat je tuinbodem met rust
Eeuwenlang was het gebruikelijk dat je je tuin in het najaar op ‘de wintervoor’ legde. In de landbouw gebeurt dat nog steeds. Zorg er voor dat je de bovenste 15 cm op zijn plek laat. In die bovenste 20 cm zit immers je levende, onzichtbare fabriekje die de levenskringloop bevordert en in stand houdt. Het diep wegspitten en/of hele strenge winterse vorst kan een jarenlange opbouw van bodemleven compleet te niet doen. Soms is niets doen dan gewoon beter.
4- Bescherm je bodem
De veranderde klimatologische omstandigheden hebben ook gevolgen voor je tuinbodem. Je tuingrond krijgt te maken met meer extreme periodes van veel water en evenzovele periodes van extreme warmte en droogte. Bedenk dat je tuinbodem een levend orgaan is en dat je dat net als jezelf moet beschermen tegen de klimatologische omstandigheden.
Bedekken dus die bodem met een dekentje. Dat heet mulchen. Het kan op meerdere manieren met stro, blad, houtsnippers en cacaodoppen. Mulchen voorkomt kiemend onkruid, maar gaat ook uitspoeling van voedingsstoffen tegen en activeert het bodemleven, dat het heerlijk vindt onder het vochtig laagje organisch materiaal. Met gezonde bodem die elke dag actief is, zijn planten weerbaarder, wortelen ze dieper en hebben ze minder last van droogte.
5- Bemest met beleid
Kunstmest en pesticide zijn letterlijk ‘dodelijk’. Het probleem bij veel voedings- en meststoffen is, dat je ondanks de titels en omschrijvingen niet goed weet wat er aan elementen is toegevoegd. Oplettendheid geboden dus. Een reden om extra te vertrouwen op je eigen composthoop en daar ook rijkelijk gebruik van te gaan maken. Feitelijk is je composthoop een onderdeel van de wat grotere tuinkringloop. Het groente en fruitafval, je etensresten en het tijdelijk te veel aan blad uit bepaalde tuinhoeken zijn perfect als extra voeding en verzorging.
6- Doorbreek storende lagen
Als er water blijft staan in je tuin dan is dat vaak een gevolg van een blokkerende laag in de ondergrond. Zo’n laag kun je doorbreken door de border diep door te spitten met een mobiele kraan. Een andere optie is door middel van een motorboor (waar normaal schuttingpalen mee geplaatst worden) diepe verticale gaten te boren. Als je de gaten vult met organisch materiaal slippen ze niet weer meteen dicht en help je ook de wormen, die hetzelfde doen.
Nog meer over de Inspiratietuinen van Appeltern
Zie ook de artikelen op GroenVandaag in de rubriek Appeltern.
