LEIDEN – In 2017 staat de Hortus botanicus Leiden in het teken van Azië. In dit jaar bestaat de botanische tuin in Bogor (Java), vroeger ’ s lands plantentuin in Buitenzorg, precies 200 jaar. De eerste directeur en oprichter Caspar Georg Carl Reinwardt werd in 1823 prefect van de Hortus.
Darwin
Daarnaast heeft de Nederlandse Vereniging van Botanische Tuinen 2017 uitgeroepen tot het Jaar van de Botanische Tuinen. Een thema waar de Hortus bij aansluit met de tentoonstelling ’Kroonjuwelen uit Azië’.
De 24 botanische tuinen slaan de handen ineen en bundelen hun krachten met een gezamenlijke publieksprogrammering en een campagne ter bewustwording voor het belang van biodiversiteit in de plantenwereld.
’Kroonjuwelen uit Azië’
Tussen april en oktober staat Hortus helemaal in het teken van de planten uit het verre oosten, met nadruk op Indonesië. Hierbij zal een relatie worden gelegd tussen Leiden en Bogor. Waarom was Bogor zo belangrijk? Hoe kwamen deze planten eigenlijk in Nederland?
Leidraad voor de tentoonstelling zijn de foto-archieven van de Koninklijk Instituut van Taal-, Land- en Volkenkunde (KITLV), het Nationaal Museum of Wolrd Cultures (NMWC) en de correspondentie van verschillende directeuren en tuinmannen uit de 19de eeuw. Speciaal voor de tentoonstelling maakte fotograaf Rob Overmeer een serie van de planten in de Hortus.
Kroonjuwelen uit Azië is voor de Hortus reden om geurige en smakelijke Aziatische gewassen in de tropische kassen in het zonnetje te zetten. Onno Kleyn schreef een receptenboekje bij de tentoonstelling dat bezoekers vanaf januari gratis meekrijgen.
Samenwerking
GroenVandaag en Hortus botanicus Leiden hebben in het jaar 2017 een exclusieve samenwerking. Hortus Leiden zal een vaste rubriek op GroenVandaag gaan verzorgen, waarin wetenswaardigheden over bloemen & planten uit Azië en met name Indonesië centraal zullen staan. Gelijktijdig geeft Hortus inzicht in het hedendaagse onderzoek op het gebied van plantkunde.
Hortus
De Hortus botanicus Leiden is de oudste botanische tuin van Nederland. Aangelegd in 1590 en uitgebreid in de eeuwen daarna is de Hortus hét groene hart van Leiden. Hier kweekte Carolus Clusius de eerste grote tulpencollecties van Europa, en introduceerde Philipp Franz von Siebold ongeveer 700 tot dan toe onbekende planten uit Japan en China. Bezoekers kunnen hier terecht voor een rustgevende wandeling; onderzoekers uit de hele wereld komen hier om onderzoek te doen naar de vermaarde collectie van de Hortus.
Norbert Peeters
Een van de vaste publicisten van de rubriek De Tuin van Darwin is Norbert Peeters. Peeters is afgestudeerd in de archeologie en de wijsbegeerte, en maakte studie van Darwin en de botanie. Onderwerpen die zijn belangstelling hebben zijn: botanie, filosofie, evolutie, Darwin, Linnaeus, Douglas, Rousseau, Leibniz, bomen, planten, tuin & landbouw.
Dit jaar verscheen zijn boek Botanische Revolutie, De plantenleer van Darwin. Het boek bracht het tot een nominatie voor de Jan Wolkers-prijs en kreeg binnen en buiten het vak veel lof toegezwaaid.
In Peeters boek wordt nog eens duidelijk dat de mens aan wat je zou kunnen noemen plantblindheid lijdt. Ook Peeters bekent dat hij planten vaak als tweederangsorganismen zag. Met zijn boek wil hij die misvatting rechtzetten. Te beginnen door ons een andere kijk op Darwin te gunnen.
Botanische revolutie
”Charles Darwin is bij weinigen bekend als plantkundige. Dat is vreemd, want ruim de helft van zijn loopbaan verdiepte hij zich in de wondere wereld van de botanie. Na de publicatie van de Origin wijdt Darwin diverse boeken en tientallen artikelen aan planten.
Hierin ontwaart hij als eerste de eigenlijke betekenis van orchideeën, de macabere aard van vleesetende planten en de vreemde klimtechnieken van rank- en slingerplanten. Samen met zijn zoon Francis ontdekt hij dat planten zintuiglijke organismen zijn. Jonge scheuten en bladeren nemen licht waar en reageren hierop. Wortels navigeren door het ondergrondse doordat zij als kompasnaalden de richting van de zwaartekracht waarnemen.”
In zijn boek ‘Botanische revolutie’ laat botanisch filosoof Norbert Peeters de lezer kennismaken met Darwins plantkundige inzichten en ontdekkingen. Hij plaatst ze in een evolutionaire context en laat zien dat Darwin een ware revolutie teweeg bracht in onze kijk op planten.
GroenVandaag is zeer verheugd dat Hortus botanicus Leiden en Norbert Peeters komend jaar publiceren op GroenVandaag. Lees zijn prachtige en leerzame bijdragen.
