WAGENINGEN – De mogelijkheden om vanille te telen in Nederland worden sinds enkele jaren onderzocht door een consortium van Wageningen UR Glastuinbouw en telers onder de titel NederVanille. Inzet is het van origine Zuid-Amerikaanse vanilleplantje ofwel de vanille orchidee.
Nedervanille
Het is weer eens wat anders. Geen orchideeën in de kas voor op de vensterbank, maar voor de natuurlijke productie van vanille. NederVanille is een uniek project waarbij onderzoeker Filip van Noort, Wageningen UR Glastuinbouw locatie Bleijswijk, nauw betrokken is. “Met enkele stekken van de vanille orchidee is het eerste onderzoek zo’n vijf jaar geleden gestart. Doel is het onderzoeken van kansen om vanille te produceren in Nederlandse kassen.
Inmiddels zijn er meerdere kwekers bij het project betrokken en is het onderzoek naar het perfecte teeltrecept nog niet afgerond. Tot nu toe leveren de resultaten nog veel vragen op en gaan we gematigd positief door met het onderzoek. Op dit moment zitten we weer tegen een nieuwe vanille oogst aan en wordt mede aan de hand hiervan bekeken of het project een vervolg krijgt en of het onderzoek verder kan worden opgeschaald.”
Schaarste
Van Noort stelt dat het onderzoek naar natuurlijk produceren van vanille bij slagen zeker teelt- en marktkansen biedt. “Wereldwijd neemt de schaarste in vanille toe omdat het nauwelijks nog te krijgen is in het buitenland. Dit is echt een probleem naast kwesties als kwaliteit en herkomst. Door de vanilleproductie in eigen hand te nemen zou dit allemaal kunnen worden afgedekt. Alleen moeten daarvoor wel eerst de nodige teeltvraagstukken worden overwonnen.”
In de praktijk bleek het al een kunst op zich de vanille orchidee te laten bloeien. De bestuiving vormde een volgend struikelblok. Alle bloemen moeten handmatig worden bevrucht en pas daarna ontwikkelen de vanillepeulen zich. Feitelijk is dit vanille in zogeheten gefermenteerde vorm. “Vervolgens kost het de nodige moeite de peulen aan de plant te houden, maar zijn we toch voorzichtig optimistisch over de reeds behaalde resultaten. Als het allemaal lukt om de teelt goed op gang te krijgen dan is er op voorhand volop handel mogelijk. Immers, na de eerste publicaties melden zich al direct enkele grote bedrijven die de vanille willen afnemen.”
Hortus Botanicus Leiden
Vanille komt oorspronkelijk uit Mexico, maar wordt volgens informatie van de Leidse Hortus Botanicus sinds de 19e eeuw ook elders gekweekt. “Het duurt minstens vijf jaar voor een plant in de natuur bloeit en vrucht geeft. Buiten het oorspronkelijke leefgebied is kunstmatige bestuiving van de orchidee-plant noodzakelijk. De meest gebruikte Vanille is synthetisch nagemaakt, maar de vraag naar natuurlijke Vanille groeit hard.
Het geslacht Vanilla in de orchideeën-familie is met iets meer dan 100 soorten aanzienlijk. De Leidse Hortus heeft hiervan een grote collectie en sinds 2014 staat er ook een Vanilla planifolia. Dit type produceert de beste kwaliteit vanillestokjes. Vorige jaar jaar bloeide deze voor eerst en ook hier worden de gevormde vanillestokjes goed in de gaten gehouden.
De Leidse onderzoekster Barbara Gravendeel, verbonden aan het Naturalis Biodiversity Center gaat nog een stap verder en onderzoekt de medicinale kant van de vanille orchidee op geschiktheid voor het bestrijden van Candida infecties.”
