Symbool van saamhorigheid – De traditie van kerstverlichting is een fascinerende combinatie van historische, culturele en religieuze invloeden. Wat begon als een symbolische handeling is uitgegroeid tot een spectaculaire uiting van feestvreugde die zowel binnenshuis als buitenshuis tot uiting komt. Daar staan we nauwelijks nog bij stil als we in het tuincentrum genieten van de fraaie kerstshow met hun magische en mysterieuze sfeer. En al helemaal niet wanneer we onze kerstverlichting online bestellen. Maar laten we eens kijken naar de oorsprong en evolutie van het fenomeen kerstverlichting; wat een bijzonder verhaal is dat.
Symbool van saamhorigheid
Fotocredits introfoto: Anthony DELANOIX, op Unsplash.
De oorsprong van kerstverlichting
De traditie van verlichting tijdens de donkere winterdagen gaat terug tot de pre-christelijke tijd. In oude culturen, zoals de Germaanse en Scandinavische, werden midwinterfeesten gevierd om de winterzonnewende te markeren. Licht speelde daarbij een belangrijke rol als symbool van hoop en wedergeboorte, omdat het de terugkeer van langere dagen en zonlicht aankondigde.
Christendom
Met de komst van het christendom werden veel heidense rituelen opgenomen in de nieuwe religieuze tradities. Het gebruik van licht tijdens Kerst werd een symbool voor Jezus Christus, vaak aangeduid als “het Licht der Wereld”. In de middeleeuwen werden kaarsen gebruikt in kerken en huizen tijdens de kerstperiode om de geboorte van Christus te vieren.
Foto: Elina Fairytale, op Pexels.
De eerste verlichte kerstbomen
De verlichte kerstboom zoals wij die nu kennen, heeft zijn wortels in Duitsland. Al in de 16e eeuw begonnen Duitse gezinnen kerstbomen te versieren, aanvankelijk met eenvoudige decoraties zoals appels, noten en koekjes. De toevoeging van kaarsen aan de boom wordt toegeschreven aan Martin Luther, de Duitse hervormer, die naar verluidt op het idee kwam nadat hij gefascineerd was door het schouwspel van sterren die door de takken van dennenbomen fonkelden. Historici hebben voor deze claim echter nooit het bewijs kunnen vinden.
Kaarsen
Het gebruik van kaarsen in kerstbomen verspreidde zich langzaam over Europa. In de 19e eeuw werd de traditie populair in Groot-Brittannië dankzij koningin Victoria en prins Albert, die zelf een versierde boom met kaarsen hadden. Dankzij de invloed van de Britse monarchie werd de verlichte kerstboom ook in de Verenigde Staten geïntroduceerd, waar het gebruik snel navolging vond.
De opkomst van elektrische kerstverlichting
Kaarsen in kerstbomen waren prachtig, maar ook gevaarlijk vanwege het risico op brand. Dit probleem werd deels opgelost met de uitvinding van elektrische verlichting. De eerste elektrische kerstverlichting werd in 1882 geïntroduceerd door Edward H. Johnson, een collega van Thomas Edison. Johnson ontwierp een kerstboom met 80 kleine gloeilampen in verschillende kleuren. Hoewel zijn uitvinding destijds als een luxe werd beschouwd, luidde het een nieuw tijdperk in voor kerstdecoratie.
Decoreren van huizen en tuinen
In de vroege 20e eeuw werden elektrische kerstlichtjes steeds toegankelijker voor het grote publiek. Vooral na de Tweede Wereldoorlog nam de populariteit toe, mede dankzij de massaproductie van lichtsnoeren. Dit was ook het moment waarop men begon te experimenteren met het decoreren van huizen en tuinen.
Foto: hanatvrznikova, op Pixabay.
Van binnen naar buiten: verlichte tuinen
De trend van verlichte buitenruimtes begon in de Verenigde Staten in de jaren 1920, maar werd pas echt populair in de jaren 1950 en 1960. Suburbane wijken met vrijstaande huizen boden de perfecte setting voor uitgebreide kerstverlichtingen. Dit fenomeen werd gestimuleerd door de opkomst van goedkopere en veiligere kerstlampjes die gemakkelijk buiten gebruikt konden worden.
LED-verlichting
In Europa duurde het iets langer voordat verlichte tuinen een gebruikelijk fenomeen werden, maar sinds de jaren 1980 en 1990 zien we ook hier een explosie in buitendecoraties. Tegenwoordig zijn kerstmarkten, winkelstraten en particuliere tuinen omgetoverd tot ware lichtspectakels, waarbij moderne LED-technologie de mogelijkheden eindeloos maakt.
De christelijke component en het commerciële karakter
Hoewel kerstverlichting oorspronkelijk verbonden was met christelijke symboliek, zoals het licht van Christus en de ster van Bethlehem, heeft het tegenwoordig een veel bredere betekenis. Voor veel mensen, ongeacht hun geloof, betekenen de lichtjes warmte en vreugde; symbool van saamhorigheid. Tegelijkertijd is de commerciële component van kerstvieringen onmiskenbaar geworden. Winkels, bedrijven en steden gebruiken verlichting om bezoekers aan te trekken en de feestelijke sfeer te versterken.
Meer over Kerst
Lees ook deze artikelen op GroenVandaag:
Ster van de Kerst is de kerstster
Kerststerren: tafeldecoratie met sterallure
Princettia, een prinses van een Kerstster
