Wetenschappers tonen aan intelligentie bij planten

Verrassend inkijkje

Maar de laatste decennia zijn er wetenschappers die nieuw licht werpen op planten, en ons een verrassend inkijkje geven in hun complexe leven. Een van die wetenschappers is Stefano Mancuso.

Brilliant Green

In zijn boek Brilliant betoogt Mancuso, gespecialiseerd in plantaardige neurobiologie, dat het aan de menselijke arrogantie is te wijten dat wij planten zo onderschatten. Planten kunnen wel degelijk informatie verwerken en communiceren. Volgens Mancuso zijn planten intelligent en bewust, en kan de mens nog veel van planten leren. In Brilliant Green geeft hij daar aansprekende voorbeelden van.

BBC

Meer informatie is ook te vinden bij de BBC. November vorig jaar verscheen er een artikel met bijbehorende podcast.
-Lees hier het artikel: Do we underestimate the power of plants and trees?
-Beluister hier de podcast: Have We Underestimated Plants?

Mimosa pudica – Kruidje-roer-me-niet.
Foto: Nika Akin, op Pixabay.

Wat weten we tot nu toe

Intelligentie bij planten verwijst naar hun vermogen om op complexe en adaptieve manieren te reageren op hun omgeving, ondanks dat ze geen brein of zenuwstelsel hebben. Planten kunnen bijvoorbeeld groeien richting lichtbronnen (fototropisme), wortels laten groeien richting water (hydrotropisme) en chemische signalen uitzenden om zichzelf te beschermen tegen herbivoren.

Communiceren

Planten communiceren ook met elkaar en met andere organismen. Ze kunnen geurstoffen vrijgeven om andere planten te waarschuwen voor aanvallen van insecten, of om roofdieren aan te trekken die de schadelijke insecten eten. Sommige planten hebben zelfs geheugenachtige eigenschappen; ze kunnen eerdere omgevingscondities “onthouden” en daarop reageren.

Deze vormen van intelligent gedrag zijn mogelijk door complexe signaalroutes en biochemische processen in plantencellen. Hoewel planten geen bewustzijn hebben zoals dieren, tonen ze een opmerkelijk vermogen om te overleven en zich aan te passen aan hun omgeving, wat hun “intelligentie” weerspiegelt.

Kruidje-roer-me-niet

Een goed voorbeeld van een plant met opvallende intelligentie is de Mimosa pudica, ook wel bekend als Kruidje-roer-me-niet. Deze plant heeft de opmerkelijke eigenschap dat bij aanraking de bladeren zich snel samenvouwen en omlaag gaan hangen. Dit mechanisme dient als bescherming tegen herbivoren, die door de plotselinge beweging worden afgeschrikt.
Wat deze plant nog interessanter maakt, is haar vermogen om te “leren” en zich aan te passen. Experimenten hebben aangetoond dat de Mimosa pudica kan onderscheiden tussen schadelijke en onschadelijke prikkels. Na herhaalde, onschadelijke aanrakingen stopt de plant met het samenklappen van haar bladeren, een fenomeen dat vergelijkbaar is met habituatie, een eenvoudige vorm van leren die bij dieren wordt waargenomen. Deze eigenschap toont aan dat de Mimosa pudica een vorm van geheugen en leervermogen bezit, wat uitzonderlijk is voor een organisme zonder zenuwstelsel of hersenen. Het illustreert hoe planten complexe gedragingen kunnen vertonen die hun overlevingskansen vergroten.