Zeldzame planten – Nederlanders ontdekken zeldzame plantsoorten in de stad. Dat is één van de bevindingen uit ‘het stoepplantjesonderzoek’ van Hortus botanicus Leiden dat is uitgevoerd door onderzoeker Nienke Beets in het kader van Weekend van de Wetenschap. Van de ruim 513 geregistreerde plantsoorten zijn er meer dan 39 zeldzaam bevonden, waaronder de bedreigde muurbloem en korensla.
Zeldzame planten
Wilde planten in de stad zijn een belangrijk deel van onze biodiversiteit. Stoepplantjes verkoelen de stad, ze zorgen dat water sneller wegloopt als het regent en ze vangen fijnstof.
Stadsnatuur
Onderzoekers Nienke Beets: “Het is heel uniek dat we met burgers zoveel zeldzame planten hebben gevonden in onze Nederlandse steden. Dat is meer dan verwacht en erg goed nieuws voor de biodiversiteit van onze stadsnatuur. Planten hebben een belangrijke waarde voor mens en dier en vervagen de grenzen tussen natuur en stad. Ze zijn essentieel voor ons en onze stadsnatuur.”
Muurbloem maakt opmars
Tijdens het onderzoek zijn maar liefst 4900 individuele planten geregistreerd, waaronder 513 verschillende plantsoorten. Hieronder bevinden zich maar liefst 27 zeldzame en 12 zeer zeldzame planten, waaronder de ernstig bedreigde muurbloem en korensla. Muurbloem groeit alleen op oude muren en die mogen daarom niet zomaar gesloopt worden. Ook hebben burgers muurvaren, mannetjesvaren, steekbreekvaren en de zeldzame zwartsteel gevonden. Ook al zijn deze varens sinds 2017 niet meer officieel beschermd, sommige gemeentes beschermen nog steeds de muren waarop ze groeien. Elke nieuwe vondst zorgt ervoor dat er meer wilde muur- en stoepplantjes behouden worden. Muurplanten zoals muurbloem en varens zijn een verrijking en beschadigen de muren en kades niet.
“Het is enorm waardevol dat we zoveel verschillende plantensoorten hebben gevonden. We zijn met name verbaasd over de hoeveelheid zeldzame planten. Er is veel aandacht en bescherming van bepaalde natuurgebieden, maar deze aandacht is ook nodig voor de planten en natuur buiten deze gebieden. Nu we zoveel zeldzame soorten in stedelijke gebieden hebben gevonden, is er des te meer reden om ons hier hard voor te maken. Zeldzame soorten die maar op een paar plekken voorkomen zijn erg kwetsbaar. Sommige zeldzame soorten planten komen bijna alléén in de stad voor. Als we die willen beschermen is het belangrijk dat we weten hoeveel er zijn en waar ze staan. Zo behouden we de biodiversiteit”, aldus Beets.
LEESTIP: Lees ook dit artikel op GroenVandaag: Help mee stoepplantjes onderzoek in kaart te brengen
liggende vetmuur – sagina procumbens
Paardenbloem meest gevonden stoepplantje
Onder de 4900 geregistreerde planten is de paardenbloem het meest gevonden stoepplantje. Dat is goed nieuws, want de paardenbloem is een belangrijke voedselbron voor insecten in de stad. Volgens onderzoek van Universiteit Wageningen bezoeken maar liefst 107 verschillende soorten bijen deze bloem. Na de paardenbloem volgen ‘straatgras’ en ‘liggende vetmuur’ als meest gevonden stoepplantjes.
Top 10 gevonden stoepplantjes
1. Paardenbloem
2. Straatgras
3. Liggende vetmuur
4. Madeliefje
5. Canadese Fijnstraal
6. Gewoon varkensgras
7. Smalle weegbree
8. Klein kruiskruid
9. Kleine veldkers
10. Grote weegbree
Over het onderzoek
‘Het stoepplantjesonderzoek’ is een initiatief van de Hortus botanicus Leiden en de vakgroep Science Communication en Society (SCS) binnen Universiteit Leiden in samenwerking met Weekend van de Wetenschap. Het onderzoek is in 2021 gestart door onderzoeker Nienke Beets van de Universiteit Leiden. De tot nu toe duizenden waarnemingen zijn geregistereerd door burgers uit heel Nederland van Terschelling tot Maastricht. In de komende jaren gaat het onderzoek zich verder verdiepen in het beheer van de stad/openbare ruimte en het effect daarvan op stoepplanten biodiversiteit.
Iedereen kan dus nog steeds meedoen via www.stoepplantjesonderzoek.nl
madeliefje – bellis perennis
Wetenschapsweekend
Op 1 & 2 oktober wordt het Weekend van de Wetenschap gehouden en kan iedereen een kijkje achter de schermen nemen. Jaarlijks is er een onderzoek verbonden aan Weekend van de Wetenschap waarbij heel Nederland de kans krijgt om een bijdrage te leveren aan de wetenschap. Dit jaar zal tijdens het wetenschapsfestival ‘het stokje worden doorgegeven’ aan Madelijn Strick van Universiteit Utrecht voor het onderzoek naar de rol die humor speelt bij communicatie en hoe we met elkaar omgaan.
Weekend van de Wetenschap is hèt gratis wetenschapsfestival waarbij overal in Nederland iedereen een kijkje achter de schermen van de wetenschap kan nemen. Op deze manier kunnen kinderen technologie en wetenschap van heel dichtbij ervaren. Samen met ouders en begeleiders komen zij in aanraking met de toepassingen en beroepen van de toekomst. Ze ontdekken bij techbedrijven, sterrenwachten, bibliotheken en ziekenhuizen in hun eigen buurt wat de wetenschap allemaal kan. Ze komen op plekken in musea die normaal gesloten blijven en doen proeven in laboratoria.
Kijk voor het gehele programma van gratis activiteiten op www.weekendvandewetenschap.nl
Weekend van de Wetenschap wordt georganiseerd door NEMO Science Museum in opdracht van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap.
fotocredits bij dit artikel:
-introfoto, paardenbloem, Realszoc 75, Creative Commons Attribution-Share Alike 4.0 International license.
-Liggende vetmuur, Vincent Jouhet Sauvages Du Roannais, Creative Commons Attribution-Share Alike 2.0 France license.
-Madeliefje, Josef Stepanek, op Unsplash.
Nog meer over groen in onze leefomgeving
Lees ook deze artikelen op GroenVandaag:
Leefomgeving opwaarderen met openbaar groen
