Het zakmes, een Romeins instrument

Het zakmes – Het zakmes is een van de oudste instrumenten die de mens gebruikt. De geschiedenis ervan gaat duizenden jaren terug. Het eerste concept van een draagbaar mes met een inklapbaar lemmet dateert uit de vroege prehistorie. Oorspronkelijk werd steen, bot of hoorn gebruikt als materiaal voor het lemmet. Naarmate de menselijke technologie vorderde, ging men over op brons, ijzer en staal.

Tegenwoordig is de familie zakmes enorm en zijn zakmessen te koop voor 1001 en 1 gebruiksbehoeften.

Het zakmes

Het gebruik van zakmessen verspreidde zich over verschillende culturen en beschavingen. In de Middeleeuwen werden zakmessen ook gebruikt als wapens tijdens gevechten. In de loop van de tijd werd het zinstrument steeds verfijnder en verschenen er verschillende modellen en ontwerpen aangepast aan specifieke behoeften en taken.

Tegenwoordig zijn zakmessen beschikbaar in een breed scala aan stijlen en functies. Van eenvoudige en praktische modellen tot multifunctionele gereedschappen met meerdere lemmeten, schroevendraaiers, blikopeners en meer.

Tuingereedschap

Het zakmes heeft zijn populariteit door de geschiedenis heen behouden vanwege zijn draagbaarheid, veelzijdigheid en nut. Zeker in de tuin, waar het nog steeds geldt als een symbool van praktisch vakmanschap.

Foto: Aleksandra Sapozhnikova, op Unsplash.

Oogst

Zo blijft het een handig hulpmiddel bij het werken in de (moes)tuin. Met een scherp lemmet kunnen groenten en kruiden gemakkelijk worden gesneden, zoals het verwijderen van rijpe tomaten of het afsnijden van verse kruiden. Het mes kan ook worden gebruikt om draden door te snijden of kleine reparaties uit te voeren. Het zakmes is ideaal voor het snijden van plukbloemen met wat steviger stelen, zoals zonnebloemen. Daarbij is een inklapbaar zakmes gemakkelijk op te bergen en altijd binnen handbereik.

Traditie

Vooral de oudere generatie maakt nog steeds trouw gebruik van het zakmes als het gaat om klassieke tuinklusjes, zoals het verwijderen van ongewenst groen tussen tegels op een terras, looppad of stoep, en het uitvoeren van klein snoeiwerk in het voor- en najaar. Belangrijk is een scherp lemmet en een vaste handgreep. Het lemmet moet sterk genoeg zijn om door plantenwortels en hardnekkig onkruid te snijden, maar het zakmes moet ook handzaam genoeg om in kleine ruimtes te manoeuvreren. Een mes met een glad lemmet is effectief voor het verwijderen van ongewenst groen in de bestrating, terwijl een mes met een gekarteld lemmet handig is bij het snoeien van dunne takken en twijgen.

Foto: Paul Felberbauer, op Unsplash.

Romeins

Het Zwitserse zakmes is eigenlijk Romeins. Het Fitzwilliam Museum, verbonden met de universiteit van Cambridge, heeft een zakmes in haar collectie dat zo’n 1800 jaar oud is en gevonden in het Middellandse Zeegebied. Het zakmes bleek een gereedschapskist voor militairen. Compleet met lepel, lemmet, vork, spatel, prikker en tandenstoker. Het moderne Zwitserse zakmes, in 1897 werd ontworpen door uitvinder Karl Elsener, is hiervan afgeleid.

Het is de hedendaagse vredelievende tuinier die zich met de moderne versie uitrust tijdens zijn mars door de (moes)tuin.